Yukarda bir iki sebze için fiyat verdim. Bunu, burda bir çiftçinin mahsülünü satış fiyatları hakkında fikir vermek için düzenli olarak yapacağım. Belki toptan bir listeyi de zaman bulursam buraya geçiririm.
Türkiye'de yanlış bir kanı var. "ABD'de de sebze ve meyve fiyatları Türkiye'deki gibi oldukça yüksek" denildiğinde, "ama orda insanlar daha fazla kazanıyor", diye cevap veriliyor. Bu doğru değil. Biz karı-koca (eşim üniversite hocası, ben çiftçiyim) bu sınıfa dahil olduğumuz için söyleyeyim; orta sınıfın alt kademelerinde (ing.
lower middle class) konumlanmış bir ailenin sağlıklı yiyebilmesi için sağlam ve ev hanesinin gelirine göre yüksek sayılabilecek bir mutfak bütçesi ayırması lazım. Maaşlar Türkiye'ye göre yüksek görünse bile, geçim şartları da onunla orantılı fakat değerlendirmeyi burdaki sebze fiyatlarını doları TL'ye çevirip hesaplamamanızı öneririm.
Bunun dışında birkaç noktayı daha belirteyim:
- Benim fiyatlarım, markette "organik" etiketiyle satılan sebze fiyatlarına denk ya da onlardan daha düşük ve yöremizde üretim yapan birçok çiftçiye göre çok daha uygun. Doğal yoldan üretim yapıyoruz diye eşeğin kulağına su kaçırmanın lüzumu yok.
- Restorana verdiğim sebzelerin fiyatları çoğu kez pazar fiyatlarından biraz daha düşük çünkü şef Seymour, birçok kalemi haftalık olarak toptan alıyor. Toptan demem sizi yanıltmasın; küçük bir restoranın haftalık marul ihtiyacı 25-30 adedi geçmez. Bir de aynı restoran bir tek benimle çalışmıyor.
- Yemek yapma alışkanlıklarının kültürler arasında farklılık gösterdiğini unutmayın. Örneğin pazara gelen karı-koca için 0.5-1 kg'lık bir lahana birkaç kez salata (salatayı, başka sebzeleri de içine katarak çoğaltacaklar) yapmak için yeterli (lahanadan sarma yapılmayacığını varsayıyoruz
). Dolayısıyla bunun fiyatının restoran fiyatından daha yüksek olması oldukça normal bir durum. Sonuçta restoran, bir hafta boyunca yüzlerce kişiyi ağırlayacak.
- Burda, yerel çiftçilerin kendi ürününü getirdiği pazarlarda, yapılan işin zorluğunu bildiği için, pazar müşterisi pazarlık yapmaz. Ben bir kez bir Çinli müşteriye
celtuce için istediği fiyatı verdim çünkü Çin o bitkinin anavatanı, vermesem ayıp olurdu
Siz de lütfen köylü pazarlarında köylüyle pazarlık yapmayın.
- Benim esas işim sebze yetiştirmek değil ama tohum çalışmalarım için ivedi bir gelir kaynağı oluyor. Bu arada, tohumluk çeşitlerle ilgili gözlem de yapmış oluyorum. Bunun yanında, restoranın şefiyle söz konusu çeşitlerin lezzet skalası ve kullanım alanlarıyla ilgili bol bol tartışıyoruz. Benim için çok faydalı ve öğretici bir süreç oluyor.
- Sebze fiyatlarına referans olması bakımından, aylık çiftlik masraflarımızın sadece biri olan kirayı vereyim: Tarla sahibimiz, geçen Eylül ayında sözleşmemizin süresi dolunca kiraya %50 zam yaptı ve aylık ödediğimiz kira şimdi $150 (birim alan başına ülke ortalamasının 2-3 katı kadar kira ödüyorum). Yani sadece roka üstünden düşünecek olursak, ve başka hiçbir şey satamadığımı varsayarsak, sadece kirayı ödemek için restorana bir ayda 50 torba roka satmam gerek. Ne onun bir ayda bu kadar alması mümkün, ne benim bu kadar üretmem. Rokayı pazara da götürüyorum ama pazarda ne kadarını satacağım, ne kadarının elimde kalacağı belli olmuyor.
- Bu yıl şirketimizin 5. yılı. 5 yılın genelde dönüm noktası olduğu ve eğer bu kadar süre piyasada kalabildiyseniz, sonrasında rahat edeceğiniz söylenir. Bu doğru mu göreceğiz yalnız geçen seneki gelirimiz, sulama sisteminin kurulmasından traktör alımına kadar birçok yeni ve bizim bütçemize göre büyük masrafın karşılanması için yapılan giderlerin üçte birinden az oldu. Yani, yine cepten yedik ve kenarda köşede kalan paramızı da tükettik. Bu senenin hedefi, geliri gidere denk getirmek ki ilk bir ayın sonunda bu hedefi tutturmuş gözüküyoruz ama sebzenin yetiştirilemediği, tohum satışlarının yavaşladığı yaz aylarında bu sene bizi ne maceralar bekliyor göreceğiz
Bu işlere girişecek olanların en çok merak ettiği konuların başında haklı olarak maddi konular geliyor ama bu konulardaki sorular genelde niyeyse pek cevaplanmak istenmez. Sorusu olanlar sorabilir, belki bana kalması gerektiğini düşündüğüm bir iki nokta dışında hepsini cevaplayabilirim.