Spordan mantar üretmek işin tekniğini de bilmeyi gerektiriyor malesef. Teknik terimleri anlamıyorsanız bolca okuma yapmanızı tavsiye ederim.
Bu arada sporlarınızı steril ortamda toplamış olmanız gerekiyor. Alkolle dezenfekte edilmiş bir alumünyum folyo üzerine kapattığınız mantarın üzerine bir bardak kapatarak yapabilirsiniz. İşlem sırasında havadan gelebilecek kirletenlere karşı da önlem almalısınız, detaylar aşağıda anlatılıyor.
Kısaca anlatayım:
1- İlk yöntem:
a- Öncelikle patates dekstroz agar ya da benzer özellikte bir besiyeri hazırlayıp steril petri kaplarına dökmeniz ya da hazırlanmışını satın almanız gerekiyor.
(Hazır almak istiyorsanız Gül Biyoloji Laboratuarı ile iletişime geçip bulunduğunuz şehirde çalıştıkları dağıtıcı firmayı öğrenip onlardan temin edebilirsiniz. Ya da aşağıdaki bağlantıdan direk sipariş verebilirsiniz:
Patates Dekstroz Agar (20'li paket)Oksilab )
b- Petri kaplarınız hazır olduktan sonra çalışma ortamınızı steril hale getirmeniz gerekiyor. yüzeyleri çamaşır suyuyla, alet edevatınızı alkolle temizleyip varsa HEPA filtreli hava temizleyici ile havayı bir süre temizleyip işe öyle başlamalısınız. Yüzünüze maske kafanıza da bone geçirmeniz iyi olur. Ellerinizi de alkolle temizlemeyi unutmayın.
c- Sonra varsa inoculation loop (aşılama halkası) ya da temiz bir bıçağı ateşte iyice kızdırıyorsunuz, transferi yapacağınız petri kabını çok az açıp bıçağı agarın kenarında iki taraflı dokundurarak söndürüyorsunuz. Böylece hem sıcaklığı düşmüş oluyor hem de üzerinde steril agardan yapışkan bir tabaka oluşuyor.
d- Sonra bıçağı sporların üzerine getirip dokunduruyorsunuz, sporlar bıçağa yapışıyor. Bıçağı tekrar petri kabına götürüp kapağı mümkün olduğu kadar kısa süre açarak orta kısmına "S" çizerek sürüyorsunuz. Kontaminasyon riskine karşı çok sayıda petri kabına transfer yapmalısınız.
e- Petri kabını tarih ve çeşit bilgisi ile etiketleyip kenarlarını bant veya streç filmle kapatıp oda sıcaklığında karanlık bir yerde çimlenmeye bırakıyorsunuz.
f- Ara ara kontrol edip misellerin iplikçikler halinde veya pamuksu şekilde büyüyüp büyümediğini kontrol ediyorsunuz. Bu aşamada kontaminasyon belirtileri hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Bakteriyel kontaminasyon olduğunda petri kapına dokunulan yerlerde bulanık şekilsiz yapılar oluşur, bir süre sonra kötü koku petri kabının dışından hissedilir hale gelir. Transfer sırasında küf bulaştıysa değişik renklerde renkli yuvarlak yapılar büyümeye başlar. Başka çareniz yoksa kontamine olmuş petri kaplarından transfer yapabilirsiniz ama çok tavsiye edilmiyor. Mümkünse kontaminasyon belirtilerinin başında temiz bir bölgede miseller gelişebilmişse o kısımdan acil transfer yapabilirsiniz. Kontaminasyon yayıldıysa hiç açmadan atın.
g- Çimlenen sporlar petri kabında koloniler oluşturacak. Bunlardan temiz ve hızlı büyüyen misellere sahip olanlarından yeni temiz petri kaplarına transferler yaparak miselleri izole ediyorsunuz.
h- Temiz bir petri kabını tek bir koloniyle tamamen kolonize edebildikten sonra buğdaya aşılama ordan da komposta aşılama yapıyorsunuz. Bu aşamaya gelebilirseniz detaylarını başka bir gönderide yazarım.
2- İkinci yöntem, spor şırıngası yöntemi:
a- Eczaneden steril su ampülleri satın alıp ya da düdüklüde suyu kaynatıp soğutarak steril su elde ediyorsunuz.
b- Steril şırıngaya steril suyu çekip sporların üzerine azar azar boşaltıp iğnenin ucuyla karıştırıp geri iğnenin içine çekebilirsiniz. Ya da sporları steril suyun içine boşaltıp biraz çalkalayıp steril şırıngaya çekebilirsiniz. Bu şekilde yaptığınız spor şırıngasını 1 sene kadar buzdolabında muhafaza edebilirsiniz.
c- 1- Bu şırıngayı nemlendirilmiş ve sterilize edilmiş buğday veya başka bir tahıl üzerine boşaltabilirsiniz.
c-2- Ya da yukarıda anlattığım gibi petri kaplarına dökülmüş steril agar üzerine ufak bir damla damlatıp petri kabını öne yana arkaya yatırarak agar üzerinde yayılmasını sağlayabilirsiniz. Bu adım 1-e adımı ve sonrası ile devam ediyor.