Apelasyon e-dergi'ye Ekim ayında bahçelerde kış bakımını anlattım. Bu konuda İzmir'de seminer de vermiştim. Havalar soğuyor, aklınızda olsun
Bahçelerde Kış Bakımı
Soğuk stresi ve don tehlikesi kapımızda. Ekim ayı ile birlikte bazı illerimizde hala denize girilirken bazı illerimizde kar yağmaya başlayacak. Hatta bu senenin ilk karı eylülde geldi. Bahçeli evi olanlar, ya da yazlıklarını kapatıp gidenler, balkonlarını çeşit çeşit bitkilerle bahçe haline getirenler tedbirli mi peki? Neler yapalım bir göz atalım.
Kışa hazırlanırken;
- Yaz mevsiminde ve sonbaharda çiçeklenen çalıların budaması yapılır.
- Kışın sıcak geçmesi tehlikesi yüzünden erkenden genel budama yapılmaz.
- Kar yağışı alan veya buzlanma olan bölgelerde ağaçların ana gövdeyle geniş açıda gelişen dalları kesilir. Geniş açıyla gelişen dalların kar veya buz yüküyle kırılma tehlikesi var.
- Kannalar toprak yüzeyinden 15-20 cm yüksekten kesilir.
- Gauraların, süs otlarının, lavandin ve lavantaların sürgünleri çok uzamışsa kesilir.
- Kış ortasında ise kış budaması gerektiren ağaç ve çalılar budanır.
- Olgun bir kompostla organik gübreleme yapılarak toprak zenginleştirilmeli, ısıtılmalı, ayrıca potasyumlu ve fosforlu bir gübre verilerek kışa dayanım arttırılmalıdır.
- Hassas bitkilerin kök boğazı, çiçek tarhları kompost, ağaç kabuğu, çakıl veya malçlama tekstili ile kaplanır.
Bu arada ağaçlarınızda hastalıklı, yaprak dal vs. ne varsa temizleyin, çünkü hastalık etmenlerinin kışı dökülen yapraklarla birlikte geçirip sonra tekrar sıçramasını istemeyiz.
Son bahar ve ardından kış geldi diye renklere küsmeyin. Bahçenizi, balkonunuzu, pencere önlerinizi donatın, içiniz açılsın;
Hercai menekşe, süs lahanası, siklamen, açelya, godetya, lobelya, çuha, onbiray, krizantem, karanfil, hanım çantası emrinize amade, gönlünüzün neşesi olmak için bekliyorlar.
Bu arada sulama sisteminizi de kışa hazırlayın. Musluklarınız için, su saatleriniz için basit tedbirler alın. Sonra canınız sıkılmasın.
Çim bakımınızı yapın:- Çimleri kısa kesin.
- Üzerine dökülen yaprak dal vs. düzenli tırmıklayın.
- Uzun süre yağmur yağmazsa sulayın.
- Kışa girerken gübreleyin.
- Çiminizi kışa girerken giydirin, gençleştirin. Giydirmede 1/3 oranında dişli kum, 1/2 oranında organik kompostlanmış gübre karışımı kullanın. Karışıma toz leonardit de ekleyip zenginleştirebilirsiniz. Kısa kesilmiş çiminize giydirme harcını 0,5 -1 cm kalınlığında yayın ve ve kalın fırçalarla dağıtıp çimin dibine girmesini sağlayın. Seneye konu komşu güzel canlı çim görsün.
Bahçenizi koruyun, nelerden mi?
- Rüzgardan,
- Tuzdan,
- Güneş yanığından,
- Soğuk stresinden,
- Dondan,
- Kötü bahçıvanlardan,
- Yanlış budamadan,
- Açlıktan, susuzluktan.
- Kemirgenlerden.
Soğuk Stresi de Nedir?
Bitkilerde soğuk zararı, sıcaklığın minimum gelişme derecesinin altına düşmesi ile başlar. Bitkinin yetişme sıcaklığını bilmek gerekir. Her bitkinin yetişme sıcaklığı farklıdır. Sıcaklık daha da düşerse ölüm görülür. Egzotik bitkilere sahipseniz soğuk stresinde zarar görme eşiklerinin de düşük olacağını bilmelisiniz.
Bahçeleri yaza hazırla yazısı yazsaydık tam tersine sıcak stresinden bahsedecek ve maksimum gelişme sıcaklığının üzerinde bitkilerin nasıl hırpalanacaklarını anlatıyor olacaktık.
Soğuk Stresi Nasıl Zarar Verir?
Toprakta yeterli su bulunmasına rağmen bitki yaprakları solar.
a
- )Köklerde hücre zarlarının geçirgenliği azalır, su alınmaz.
- b)Suyun akışkanlığı azalır.
- c)Soğukta gözeneklerin açık kalır ya da çok az kapanır, terleme yoluyla su kaybı olur.
Bu durumda aynı zamanda su stresi de oluşur.
Sıcaklığın yavaş düşmesi bitkinin su miktarını kademeli olarak azaltmasına imkan vereceğinden donmasını ve zarar görmesini de önler.
Don Zararı Nasıl Oluşur?
Ilık giden havalardan sonra görülen ani soğuk ve donlar en tehlikeli olanlardır. Bitki kendisini kışa hazırlamadan ani bir şok veya ölümle karşılaşır.
Dokularda sıcaklığın donma derecesine düştüğü durumlarda, özellikle hücreler arası boşluklardaki suyun donması sonucu oluşan buz kristalleri, hücre duvarlarını parçalayarak hücrelerin mekanik olarak zarar görmesine yol açar. Bunun sonucunda, hücre öz suyun çekilir, aynı zamanda protoplazma pıhtılaşır. Bitki ölür.
Açık gecelerde neden don olur?
- Güneşten gelen infrared ışınları dünyayı ısıtır.
- Gece olunca bu ışınlar yeryüzünden gökyüzüne doğru yükselir ve soğuma başlar.
- En soğuk bölüm yerden 1,5- 2m yüksekte olan yerlerdir.
- Rüzgarsız, bulutsuz havada bu olay gerçekleşir.
Peki dona karşı neler yapabiliriz?
- Hava durumunu takip edip gerekirse saksılı bitkilerinizi içeriye alın.
- Sulama yapın.
- Bitkinin bağışıklık sistemini ve dona dayanımını güçlendiren ISR2000 gibi organik bir aktivatör kullanın.
- Muhtelif bitki antifrizlerini kullanabilirsiniz.
- Kış başı fosforlu ve potasyumlu gübreleme yapın. Azotlu gübre vermeyin.
- Deniz yosunu ve aminoasit preparatları veriniz.
- Deniz yosunu ve potasyumu don öncesi kullanırsanız 36 saatlik bir etki elde edersiniz.
- Bunlar bitkideki şeker oranını arttırır, antifiriz görevi yapar, donma gecikir. Hücre çeperi güçlenir.
- Tarhları örtü altına alın.
- Hava akımı yaratın,
- Hassas bitkileri tek tek sarın,
- Balkonunuzda infrared ısıtıcı kullanın.
Don Sonrası Neler Yapmalıyız?
- Zarar oluşmadan önlemek en kolayıdır.
- Sabırlı olun. Bekleyin, bitkiniz sürebilir.
- Su kaybını telafi etmek için yavaş yavaş sulama yapın.
- Zarar görmüş bitkilerden ölenler uzaklaştırılır.
- Budama hemen yapılmaz, ilk sürgünler görülünce don vuruk dallar ölü dokunun hemen altından kesilir.
- Yarı otsu veya otsu bitkiler ölmemişse sert budanır.
- Dallarda veya gövdede çatlaklar, kabuk kalkmaları oluşmuşsa baharda temizlenir. Aşı macunu sürülür.
Kaynak:
Mine Pakkaner Apelasyon Ekim Sayısı Yazısı