|
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan araştırmalara göre her yıl 30 milyona yakın insan tarım ilaçlarından zehirlenirken, 80 bin kişi bu yüzden hayatını kaybediyor.
Her yeri ilaçlamaktan vazgeçmenin vakti geldi. Bu bahçelerde çocuklarımız ve geleceğimiz yetişecek. Sevdiğimiz canlılar neşeyle oyun oynayacak.
Pestisidler (kimyasal tarım ilaçları) bitkisel ve hayvansal besin maddelerinin üretimi ve tüketimine kadarki süreçte, bitkilere zarar veren ve besin değerini bozan canlı organizmalara ( böcekler, mantar, mikroorganizmalar gibi) karşı kullanılan bütün kimyasal maddelere “pestisid” adı verilmektedir.
Herbisitler (yabani ot ilaçları) tarım ilaçları içinde % 47'lik bir payla birinci sırayı almaktadır.
Peynir ekmek gibi önerisi yapılan ilaçlardan kısaca bahsedelim.
· Organofosfatlı (fosforik asit) pestisidler
· Organoklorlu pestisidler
· Endosülfanlar Organofosfatlı pestisidler
Bu peptisidlerin çoğu oda ısısında sıvı formdadır. Sık kullanılan organofosfatlı bileşiklerden biri diazinondur. Oral, dermal ve inhalasyon yolları ile emilip toksisite oluşturabilmektedir. Maruz kalındıktan sonra vücutta oksijen analoğu olan diazoksine dönüşerek kolinesteraz inhibasyonu yapar. Organofosfatlı bileşikler toksik etkilerini kolinesteraz ve enzim inhibasyonu yaparak gerçekleştirirler, asetilkolin aşırı birikir.
Organoklorlu pestisidler: Kimyasal olarak dayanıklı olmaları, yağda yüksek, suda düşük çözünülürlüğe sahip olmaları ve vücuttan atılımlarının yavaş olması nedeniyle çevrede ve canlılarda birikerek uzun süre etki göstermektedirler. Nörotoksik etkileri sinir iletimini bozmakta ve özellikle beyin üzerinde toksik etki göstermektedirler. Bu noktada en önemli etki alanı sinapslardır. Suda pek fazla çözünmediklerinden her tarafa taşınıp yayılırlar.
Endosülfanlar: Geniş spektrumlu bir insektisittir. Temel olarak alfa ve beta isimli iki sterioizomerden oluşmaktadır. Kahverengi renkte, kristalloid yapıdadır. Suda yavaş hidrolize olurken, asidik ve bazik ortamda kolayca hidrolize olmaktadır. Endosülfan serotonerjik sistemi etkileyerek saldırgan davranış özelliklerini arttırmaktadır. Kan basıncında artış, geçici hipotermi oluşabilecek diğer bulgulardır.
Pestisidlere maruz kalmanın akut etkileri: Özellikle çiftçilerde ve tarım işçilerinde görülür. En sık nedeni organofosfat ve karbarnattır. Organofosfat asetilkolinesteraz enziminin aktivasyonunu inhibe eder. Bunun sonucunda sinaptik ileti bozulur, hem sempatik hem parasempatik sinir sistemlerinde aşırı bir stimülasyon ortaya çıkar. Semptomları bradikardi, nefes darlığı, bulantı, kusma, ishal, kas güçsüzlüğüdür. Sinir sistemine ait semptomlar ise baş ağrısı, baş dönmesi, huzursuzluk, endişe hallidir. Şiddetli zehirlenmeler komaya kadar gider.
Pestisidlerin cilde zararları: Pestisidlerin çoğu cildi geçerek sisteme karışırlar. Özellikle yaralı bir yerden bu kimyasalların emilmesi sonucu akut rahatsızlık ve ölüm olayları bildirilmiştir. Özellikle tarım işçilerinde dermatit, ciltte döküntüler, kaşıntı hali gözlenir ciltte alerjik dermatit vakaları da görülür.
Pestisidler ve kanser: Çok sayıda pestisid çeşitli kanser tiplerinden sorumlu tutulmuştur.
Etkileri şu şekilde özetlenebilir:
1.Genotoksik etki yani DNA’da direkt değişikliğe yol açmak
2.Anormal klonların proliferasyonu ile ortaya çıkan hormonal etki sonucu karsinojenlerin tetiklenmesi
3.İmmünotoksik etki yani vücudun bağışıklık sisteminin etkilenmesi
Erişkinlerde aşağıdaki tümörlerle pestisidler arasında bağlantılar kurulmuştur:
·Non-Hodgkin lenfoma
·Mültipl myeloma
·Hairy cell lösemi
·Myelodisplastik sendrom ve myeloid lösemi
·Erişkinlerde yumuşak doku sarkomu
·Erşkinlerde çeşitli beyin tümörleri (astrositom, meningiom gibi)
·Akciğer kanseri
·Sindirim kanalı kanserleri (mide, kalın barsak)
·Böbrek kanseri
·Testis kanseri
·Prostat kanseri
·Meme kanseri
·Tiroid kanseri
Pestisidler ve çocuk çağı kanserleri:
·Lösemi
·Non-Hodgkin lenfoma (anne babası pestisidlere maruz kalmış çocuklarda normal popülasyonun üzerinde bir artış gözlenmiştir)
·Beyin ve sinir sistemi tümörleri
·Sarkomlar
·Wilms tümörü
Bebekler ve çocuklar pestisidlere erişkinlerden daha hassastırlar. Pestisidlerin insan sağlığına diğer zararları çeşitli pestisidlere maruz kalanlarda başta astım olmak üzere solunum şikayetlerinde artış gözlenmiştir. Ayrıca pek çok Parkinson hastasında çevresel faktörler etkili bulunmuştur. Pestisidler çocukların nörolojik gelişimini de olumsuz etkiler. Yoğun pestisidlere maruz kalan çocuklarda fiziksel gelişim bozukluğu, çeşitli derecelerde göz-el koordinasyon kaybı ve hafıza bozukluklarında artış saptanmıştır. Pestisidler hem direkt olarak üreme organlarını etkileyerek hem de hormonal fonksiyonu bozarak üremeyi aksatabilirler . Spontan düşükler, gelişim geriliği, doğumsal anomaliler görülebilir. DBPC (dibromochloropropane)’ nin etkisiyle erkeklerde spermatogenezin etkilendiği, germ hücresi mutasyonları olduğu ve kalıcı kısırlık gelişebildiği gözlenmiştir. Amerika’da chlordecone’un erkeklerde sperm hareketliliğini ve canlılığını azalttığının ve ciddi nörolojik etkilerin ortaya çıktığının belirlenmesi üzerine bu ilaç yasaklanmıştır.
Ayrık otlarının da çim türü olduğunu unutmayalım. Sağlıklı bir çim alanda baskılama ve mekanik mücadele yöntemi ile yeşile kavuşabiliriz.
Konu uzun.
Sağlıcakla kalın.
|