View Single Post
Eski 05-12-2014, 00:32   #16
olmez
Ağaç Dostu
 
olmez's Avatar
 
Giriş Tarihi: 09-08-2006
Şehir: Muğla
Mesajlar: 225
Konuyu birazcık hortlatmış gibi olacağım ama, saf yağ elde etmek istiyorsanız ve ticari büyük miktarlar değilse amacınız yukarıda bahsedilen yöntemler dışında laboratuvarlarda Selahattin Bey'in bahsettiği distilasyon aparatları kullanılır.

Ancak distilasyon genel bir tanımlama olduğu için bu işe uygun distilasyon sisteminin tam adını vereyim. Bu sisteme Clevenger Aparatı denilir. Google da Clevenger Apparatus şeklinde aratırsanız bulursunuz.

İzmir'de çalıştığım dönemlerde çok sık kullanıyordum. Biz Ankara'da İLDAM diye bir firmaya yaptırıyorduk. ( Reklam olarak kabul edilirse firma adı vermem yöneticilerin silmesini ya da uyarmasını rica ediyorum.) Çok basit bir cam düzenektir aslında. Aramalar sonucu bulacağınız resim bu adrestekine benzer bir şey olacaktır.

Sistemin çalışması basit. Sol en altta gördüğünüz balona yağı çıkartılacak bitki konulup üzerine örtecek kadar su ilavesi yapılır. Ve altına tercihen elektrikli bir ısıtıcı/ocak yerleştirilir. Sağ üstte gördüğünüz boğumlu bölüm geri soğutucu bölümüdür ve solundaki iki adet ibik su giriş ve çıkışıdır. Bunlardan birini direkt musluğa bir hortum yardımı ile bağlayacaksınız. Diğerine de yine bir hortum takıp lavabo veya yaptığınız yerde uygun olan bir çıkışa atık suyu göndereceksiniz.

Sistem çalışmaya başladığında devamlı bir su akışı olmalı ki o bölüm soğuk olsun. Sistemin diğer parçalarını yeri geldikçe anlatmak üzere sistemi çalıştıralım şimdi.

Balona bitki ve suyu koydunuz. Yarıya kadar doldurmak en güvenlisidir. Çünkü kaynadıkça bir miktar yükselir içerisindeki malzeme. Ocağı ve suyu açtınız. Bir süre sonra kaynama başlar. Baştan direkt sıcak su koyarsanız balona işiniz hızlanır. Balon içerisindeki su kaynamaya başladığında yağını çıkartmak istediğiniz bitki kaynama ile yağını suya bırakmaya başlar. Kaynama ile buharlaşan karışım halindeki yağ ve su balona üstten takılı olan boruya buhar halinde yükselmeye başlar ve geri soğutucu bölüme geldiğinde soğuğun etkisi ile yoğunlaşır ve sıvı halde aşağıya inmeye başlar.

Burada çizimde birkaç hata var. Onlardan biri de bu noktada. Geri soğutucunun içindeki boğumlu bölüm aşağıya bağlı normalde. Burada değilmiş gibi çizilmiş. Boğumlu kısmın bir ucu buharın geldiği boruya diğeri ise aşağıya bağlı. Soğutucu olarak kullanılan su ibiklerden birinden girip boğumlu kısmın etrafından geçerek diğer ibikten çıkıyor.

Neyse yoğunlaşıp aşağıya akan su ve yağ karışımı sağ taraftaki ince boru vasıtası ile aşağı akıp ortada görünen çapraz boru vasıtası ile tekrar balona geri akıyor. Çalışma süresince bir devridaim sözkonusu anlayacağınız. Bu devridaim sırasında da yağ hep üstte kalacağından buhar yoğunlaşınca yağının neredeyse hepsini üstte bırakıp suyunu kaynama balonuna geri gönderiyor. Ama benim kullandığım sistemde çapraz boru üzerinde de tam dik çıkan ve çapraz borunun soldaki boru ile birleştiği noktadan biraz daha yukarıya kadar çıkan üstü açık bir boru da bulunuyordu. Geri soğutucu bölümünün sağ altından sağa çapraz yukarı çıkan boru ise yine ucu açık bir boru ve sistemde oluşan basıncı boşaltmaya yarıyor. Kapalı sistem çalışıp aparatın yüksek basınçla patlamaması için burası basınç boşaltıcı.

Sistem kabaca böyle çalışıyor. Peki yağ nerede toplanıyor? Çapraz borunun soldaki boru ile birleştiği noktadan sağa doğru resim tabanına paralel bir çizgi çekin aklınızdan. İşte o denge seviyesi. Sağdaki ince boruda su soldaki geri dönüşle aynı seviyede oluyor hep. Ve tabi ki yağ da bunun en üstünde birikiyor.

Ortalama 2 saatte bitki tüm yağını çıkartır. 2 saat sonra ocağı kapatın. Su bir süre daha açık kalsın. Cam halen sıcak oluyor çünkü. Sistem soğuyunca suyu da kapatın.

Peki yağı nasıl alacağız oradan? Aşağıdaki musluk da bunun için. Musluk yağ çıkartırken kapalı konumda olduğundan akış yok. Yağı alacağımız zaman musluğu dikkatlice çok az açıp yağ musluğa gelene kadar önce suyu atık kabına alıyoruz. Yağ musluğa gelince musluğu kapatıp atık kabını altından alıyoruz ve yağ kabını koyarak musluğu yeniden açıyoruz ve yağımızı alıyoruz. Bitti.

Biraz uzun ve çok ayrıntılı oldu sanırım ama böyle yapmak zorunda hissettim. Sistemi iyice anlayan ve eli de işe birazcık yatkın olanlar hazır aramak yerine bu sistemi kendileri bir şekilde yapabilirler.

Musluğun üzerindeki ince boru yağın birikimini ve sonrasında ayrı kaba alınmasını görmek açısından cam olmak zorunda iken (örneğin cam pipet olabilir) diğer kısımlar çelik borular ile yapılabilir mesela. Bakır borunun salınımı ile ilgili yeterli bilgim olmadığından bakır boru demiyorum ama bakır boru salınımı hakkında bilgisi olan varsa bunu paylaşabilir. Yapmaz denilirse bakır boru da kullanılabilir belki.

olmez Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön