Sağlıklı bir ardıçta bir dalı geriye budayabilirsiniz, üzerinde sağlıklı bir yaprak öbeği bıraktığınız müddetçe o dal
büyük olasılıkla ölmeyecektir. Geriye kalan yaprak öbeğini büyütmeye devam edeceği gibi çoğu zaman, eğer yeterince güçlüyse geriden yeni sürgünler de verecektir. Hatta bazı türlerde yine ağaç sağlıklı olmak şartıyla hiç yaprak bırakmadan kesilen dallar bile birçok yerinden yeni sürgün verebilir. Yani evet, çamlardan farklıdırlar.
Fakat böyle bir işlem dalın gücünü büyük oranda azaltır, stres yaratır. Bu nedenle iyi planlama yaparak doğru zamanda, ağacın genel sağlığı uygunsa, kökleri yeterince gelişmişse, ağacın genel enerji akışını da gözününde bulundurarak yapılması gerekir.
Bahsettiğiniz limoni servi sanıyorum atölye çalışmamızda üzerinde uygulamalı anlatım yaptığımız ağaç. Dalların uzamasından şikayet ettiğinize göre ağacın sağlığı yerinde sanıyorum.
Bu güzel. Fakat yine de bu sene yapılacak işlemlerde ağacın baharda sert sayılabilecek bir kök budaması ve toprak değişimi yaşadığını da göz önünde bulundurmanızı öneririm.
Öncelikle gerideki sürgünleri korumak ve hatta arttırmak için ağacın yeterli güneş - hava - besin alması gerekir. Bunları en iyi şekilde yerine getirebilirseniz ağacın dalları serbest gelişimdeyken bile geriden sürgün verecektir. Dal uçlarındaki kadar iştahlı olmasa da geride sağlıklı ve yavaş da olsa gelişen sürgünlere sahip olmak ilerisi için büyük avantajdır, çünkü dal yeterli kalınlığa geldi dediğinizde, gerideki sürgünlerden birine kadar dalı kısaltıp ağacı kısa sürede şekle sokabilirsiniz. Bir nevi kurbanlık dal mantığı yani.
Ağacın özellikle alt dallarının kalınlaşması ve geride sağlıklı sürgünlere sahip olmasının en önemli şartlarından birinin enerji dengelemesi olduğunu unutmayın. Ağacınız doğası gereği en aktif şekilde üst dallarını geliştirmek isteyecektir. Yeterli güneş/hava/besin alamadığı ortamlarda bu yönelim daha da baskınlık kazanır.
Ağaca iyi bir bakım uygulayıp bir de ağacın zirvesine yakın, fazla kalınlaşmaya da ihtiyacı olmayan dalları aralıklı uç alımlarla kontrol altında tutar, enerjisini törpülerseniz, ağaç aşağıda kalan ve serbest gelişen diğer dallarını daha çabuk kalınlaştıracak, geride kendiliğinden daha sağlıklı sürgünler verecektir. Aksi durumda, üstteki dallar serbestçe gelişirken en alttaki ve yeterince güçlü olmayan bir dalı geride tek bir yaprak kümesi bırakarak budarsanız, o dalın işini oldukça zorlaştırırsınız. Ağaç sağlıklı bile olsa o daldan vazgeçip daha büyük bir iştahla yukarıdaki dallara yönelebilir.
Tavsiyem, ağacın zirve dallarının enerjisini kontrol altında tutarak ağacın bakımına yoğunlaşın. Bol güneş ve hava alacağı bir yerde olduğuna emin olun. Alttaki dalların geride çıplak bölümlerinin olması çok da önemli değil, dal yeterince kalınlaşıp güçlendiğinde doğru zamanda yapılacak bir geri budamayla dalı kısaltmanız mümkün olacaktır.
Genel olarak, bir ağaçta problemli gördüğünüz bir noktaya yapılabilecekleri düşünürken mutlaka ağacın genelini değerlendirmeyi de alışkanlık haline getirin. Bazen problemli bölgeye hiç dokunmadan, diğer gizli problemleri düzelterek çözüme ulaşabilirsiniz.