View Single Post
Eski 05-12-2005, 19:07   #1
malina
agaclar.net
 
malina's Avatar
 
Giriş Tarihi: 04-04-2004
Şehir: İstanbul
Mesajlar: 37,244
Taxus baccata (Adi Porsuk)

Taxus baccata L. : Adi Porsuk
Çoğunlukla boylu çalı, bazen de 20 metreye değin boylanabilen sık dallı, yuvarlak tepeli bir ağaç görünümünde olan Adi Porsuk’ta, kırmızı kahverengi olan kabuk gelişi güzel çatlar ve dökülür.
Genç sürgünler, yeşil renkli ve çok elastikidir.

İğne yapraklar, 1-2,5 cm uzunluğunda olup, koyu yeşil ve üst yüzleri parlaktır. İğne yaprakların uçları sivri ve enine kesitleri yassıdır. İlk görünüşte Abies, Cephalotaxus ve Sequoia’ların iğne yapraklarına benzerse de, onlardan bazı karakteristik özelliklerce ayrılmaktadır. Öncelikle, Adi Porsuk’ta iğne yaprakların alt yüzlerinde belirgin stoma çizgileri yoktur. Yine iğne yaprakların enine kesitlerinde reçine kanalı bulunmaz, ötekilerde vardır.

Odunları sert ve ağır olup, dış hava koşullarına çok dayanıklı, sarı renkli dar bir diri odun halkası ile kahverengi kırmızı öz odunu vardır. Dayanıklı ve elastiki olan odunundan eski ve orta çağlardan günümüze değin yay yapımında yararlanılmaktadır. Öte yandan, odunu günümüzde mobilyacılıkta, lambri, oymacılık, tornacılık ve küçük el sanatlarında kullanılmaktadır.

Bir gölge ağacı olan adi porsuk, çok yavaş büyür. Donlara karşı duyarlı olup, kütük sürgünü verme yeteneğindedir. Uzun ömürlü, 2000-3000 yıl kadar yaşayabilmektedir. Makaslanarak istenilen şekil verilebildiğinden, parkçılık için aranan bir türdür.

Önemli park formlarının başında Taxus baccata cv. Fastigiata Loud. gelir. Bu taksonun iğne yapraklarının bir kısmı altın sarısı renkte olan Taxus baccata cv. Fastigiata Aurea Stand., sarımsı beyaz renkli T. b. cv. Fastigiata Variegata Carr. gibi güzel formları bulunur. Ayrıca, T. b. cv. Pyramidalis Carr. piramit yapılı, T. b. cv. Prostrata Bean. ise yerde sürünen yatık formudur.

Adi Porsuğun doğal yayılış alanı Kuzey ve Orta Avrupa ile Akdeniz ülkeleri, Azor Adaları, Türkiye ve Kafkasya’dır.

Ülkemizde birçok orman alanlarında, özellikle Karadeniz (Euxine ve Colchis) ormanlarının gölgeli ve kuytu kesimlerinde tek tek bulunur. Ayancık, Bolu, Karabük, Düzce ve Istrancalar’da yayılır. Karabük ve Yenice ormanlarında en iyi gelişimini yapar. Bu ormanlarda yer yer 35 m boy ve bir metre çap yapan bireylerine rastlanmaktadır. Az da olsa, bu yayılışı dışında güneyde Amanos Dağları’nda da izlenmektedir. Bu yayılış alanlarında hiçbir zaman egemen bir orman ağacı değil, asıl ağaç türleri olan Fagus orientalis, Abies nordmanniana, Picea orientalis gibi türlere teker teker ya da küçük gruplar halinde karışmaktadır.
Taxus cinsinin öteki türlerinden T. chinensis (Pilger) Rehder adlı tür Çin’de, T. cuspidata Sieb. et Zucc. Japonya’da, T. brevifolia Nutt. Kuzey Amerika’da ve T. canadensis Marsch. Kanada’da doğal olarak yetişmektedir.

malina Çevrimdışı   Alıntı Yaparak Cevapla Başa Dön