Çevre konusunda ilgili makamlara dilekçe yazarak çevre ile ilgili olumsuzlukların düzeltilmesini istemek her Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı'nın hem hakkı, hem de ödevidir.

Anayasamızın 56. maddesi, "Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir"; diyerek, çevre koruma konusunda vatandaşlara da sorumluluk yüklemiştir.

Anayasamızın, dilekçe hakkını düzenleyen 74. maddesinde, "Vatandaşlar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir"denilmektedir.
Doğa dostu vatandaşların çevrelerinde gördükleri doğa aleyhine uygulamalarla mücadele etmelerinin ilk ve en basit adımı, ilgili makamların, Anayasa ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Yasa ile güvence altına alınmış bir hak olan dilekçe yolu ile uyarılmasıdır.
Dilekçe yazarken dikkat edilmesi gereken önemli konuların başında, dilekçenin muhatabının doğru seçilmesine dikkat etmek gelmelidir. Sözkonusu alan belediye sınırları içinde ise dilekçe belediyeye, sit alanıysa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluşu'na / Kültür Bakanlığı'na, Milli Park, Tabiatı Koruma Alanı, Av-Yaban Hayatı Koruma Alanı gibi Orman Bakanlığı'nca korunan alanların statüsünden birine sahipse Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü'ne, Ramsar, Bern Sözleşmeleri kapsamında korunan bir alansa ya da Çevre Yasası'na aykırı bir uygulama varsa Çevre İl Müdürlüğü'ne / Çevre Bakanlığı'na, gönderilmelidir.
Aynı dilekçenin birden fazla kuruma gönderilmesi daha etkili olmasını sağlayabilir. Örneğin, belediye sınırları içinde belediyeye gönderilen dilekçenin ilin valiliğine ya da ilçenin kaymakamlığına da gönderilmesi birden fazla makamın dikkatini çekecektir. İlgili kamu kurum ve kuruluşları yanısıra çevre ile ilgili dernek ve vakıflar, yerel ve ulusal basın, meslek odaları, siyasi partiler gibi örgütlere dilekçe göndererek konuyu geniş bir tabana yaymak, hem konuya kamuoyunun dikkatini çekecek, hem de başarı şansını arttıracaktır.
Dilekçenin kime / kimlere yazılacağına karar verildikten sonra, sade ve anlaşılabilir bir içerikle olayın özü ve istem belirtilmelidir. Dilekçeyi yazan çevre derneği vb. bir kurumsa kendisini tanıtması, amaçlarından bahsetmesinde fayda vardır.
Dilekçede isteme konu olan alan net bir şekilde tanımlanmalı, bilinen bir koruma statüsü varsa (Milli Park, Tabiatı Koruma Alanı, Doğal Sit, Özel Çevre Koruma Bölgesi, Ramsar Alanı, vb.) belirtilmeli, biliniyorsa hangi yasa ve yönetmeliklerin ihlal edildiğine değinilmeli, şikayet edilen uygulamanın ekolojik zararlarına dikkat çekilmeli, istem ve dilekçeye yasal süresi içinde cevap istendiği açık bir şekilde belirtilmelidir.
Dilekçeye, dilekçeyi yazanın adı, ünvanı, açık adresi ve diğer iletişim bilgileri de eklenmelidir.
Dilekçe metnine eklenmesinde fayda olan ekler varsa eklenmelidir. Şikayete/isteme konu olan alanla ilgili tezi destekleyebilecek fotoğraf, harita, diğer bilgi ve belgeler dilekçeye eklenebilir.
3071 sayılı yasanın 7. maddesinde, "Türk vatandaşlarının kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç iki ay içinde cevap verilir. İşlem safahatının duyurulması halinde alınan sonuç ayrıca bildirilir" denilmektedir. Süre konusunda tartışamaya neden olmamak için dilekçede mutlaka tarih olmalıdır. Dilekçenin yazıldığı tarihin yanısıra kamu kurumuna ulaştığı tarih de evrak kayıt numarası da dilekçenin takibinde önemli olduğundan, ilgili kurumdan öğrenilmelidir. Dilekçeye ilişkin alında belgesi, vb. belgeler varsa saklanmalıdır.
Yasal süresi olan 60 gün içimde cevap alınamayan dilekçeler aynı makama tekrar yazılabileceği gibi, Türk Ceza Yasası'nın 230. maddesi uyarınca dilekçeye zamanında cevap vermeyenlerle ilgili Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunulabilir.
Dilekçe ile sonuç alınamazsa, dilekçe daha üst makamlara yazılabileceği gibi suç unsuru varsa Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda da bulunulabilir.
Doğaya duyarlı vatandaşların çok kısa zaman ayırarak yazabilecekleri bir dilekçe doğa korumacılıkta önemli kazanımlar sağlayabilir. Doğa korumacılıkta dilekçenin bir hak olduğu kadar anayasal bir ödev olduğu, doğaya zarar veren uygulamalarda temel savunma aracı olduğu her zaman hatırlanılmalıdır.

Kaynak: www.yesilatlas.com