Bu yıl da Noel, İngiltere'ye bütün ihtişamı ile indi. Londra süslendi yine. Çamlar evlere geldi, donatıldı; altlarına armağanlar dizildi. Ağaçların altında pırıltılı kağıtlara sarılı paketler çekiyor çocukları. Onlar sabırsızlıkla bekliyorlar salı sabahını.
Noel ağacının kaynağı tam belli değil. Hıristiyanlık'tan evvel, yapraklarını dökmeyen ağaç ve dallar eşliğinde yapılan putperest ayinlerin Hıristiyan kutlamalarına dönüşmesi olarak düşünülüyor. Bilim adamları ilk süslenmiş ağacın Romalılar tarafından kutlanan "Saturnia"da görüldüğünü söylüyorlar. Saturnia, tarım tanrısı Saturnus için düzenlenen bir festivaldi.
Ortaçağ'da 24 Aralık'ta yapılan "Adem ve Havva" şöleninde Cennet Ağacı diye bilinen bir ağaç elmalarla süslenirdi.
İlk Noel ağacının bin yıl evvel Almanya'da Aziz Boniface tarafından görüldüğü söylenir. Boniface bir gün bir meşe ağacı altında tapınan putperestlere rastlar, sinirlenir ve ağacı keser. Kesilen meşenin yerinde çam büyüdüğünü görünce çok şaşırır. Böylece çam zamanla bu dinin inançları ile bağdaştırılır. Kapalı bir mekanda süslenen Noel ağacının 16. yüzyılda Martin Luther tarafından yapıldığı biliniyor. Luther kiliseden atıldıktan sonra zamanının büyük kısmını orman ve korularda dolaşarak geçirir. Ağaçların arasında gördüğü yıldızların parıldayışını ailesine anlatabilmek için bir çam ağacı keserek eve getirir ve mumlarla ışıklandırır.
16. yüzyıl ortalarından itibaren kasabalarda Noel pazarları kurulur; buralarda Noel'e ait her şey (keskin bıçaklar, hediyeler, ağaçları süslemek için mumlar, zencefilli kurabiyeler vs.) İngiltere'ye ilk Noel ağacı Alman asıllı Kral I. George devrinde geldi. Ama İngilizler, Alman monarşisini sevmedikleri için bu saray adetini kopya etmediler, ta ki popüler İngiliz Kraliçesi Victoria 19. yüzyılda bir Alman'la evlenene kadar (Prens Albert).
1860'larda İngiliz Noel ağaçları dekore edilmeye başlanır. 1870'lerde Almanya'dan cam süsler ithal edilmeye başlanır. Çok pahalı olduklarından bir statü sembolü haline gelirler. Ne kadar çok cam süsünüz varsa sosyal statünüz o kadar yüksektir. İmparatorluk büyüdükçe ağaçları küçük İngiliz bayrakları ile süslemek moda olur.
1880'ler "estetik yaklaşım" ile başlar. Renk, doku ve şekil ile uyumuna özen gösterilerek ağaçların zevkli olması sağlanır. Ağaçlar büyür ve masa üzerinden yere iner. Boyutlar da bir statü sembolü olur: Büyük ağaç, yüksek statü demektir!
1900'lerin başlarından itibaren bir tema çerçevesi içinde süslenen Noel ağaçları moda olmaya başlar. Aynı renk kurdele ve cam toplarla veya "oryantal", "antik Mısır" gibi temalarla dekore edilirler. Artık suni ağaçlar da vardır piyasada. Mumların yerini minik lambalı ışıklandırma sistemleri alır. 30'larda nostaljik Noel ağacı geri gelir ama saltanatı kısa sürer. II. Dünya Savaşı sırasında çam kesilmesi yasaklanır.
Harpten sonra nostalji geri gelir. Değişen dünyada değişmeyen bir gelenek olarak kalmış Noel'e insanların ihtiyacı vardır.
1960'ların refah seviyesine paralel olarak, modern teknoloji Noel ağaçlarını da etkiler. Amerika'dan gümüş gibi parlayan alüminyum ağaçlar ithal edilir. "Gümüş Çam"ın altında dönen bir ışık kaynağı vardır ve renkli "jelatin pencereleri" süsleri ışığı çeşitli tonlarda aksettirmektedir. 70'lerde, renkli cam toplarla süslenen zarif ağaçlar modadır artık. Yapay ağaçlar gerçeğe o kadar yakındır ki üzerlerine çam kokulu sprey sıkıldığında, gerçek zannedilmektedir.
1990'lar "kavramsal dizayn" fikrini getirir. "Yıldızlı Ağaç", "Şafak Ağacı", "Kar Kraliçe Ağacı" gibi. Yeni milenyum ne getirecek acaba?
Nevsal Elevli / Milliyet
Kaynak: http://www.milliyet.com/2001/12/23/pazar/yaznevsal.html
